Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Đổi mới sáng tạo phải thành phong cách sống của mỗi người dân Việt Nam

Theo Bộ trưởng, việc xây dựng một nền văn hóa đổi mới sáng tạo vững mạnh, khuyến khích khám phá và chấp nhận thử thách sẽ là động lực then chốt để Việt Nam bứt phá và phát triển nhanh chóng trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Trong bài phát biểu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhận định, người Việt Nam có 2 sức mạnh quan trọng: Tư duy STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học) tốt nên làm khoa học và công nghệ tốt, năng lực vận dụng tốt nên làm đổi mới sáng tạo tốt. Đây đều là những năng lực cốt lõi của thời khoa học công nghệ/đổi mới sáng tạo/chuyển đổi số.

Đổi mới sáng tạo là động lực phát triển, thúc đẩy đổi mới chính là thúc đẩy phát triển, hoạch định đổi mới là hoạch định tương lai. Đổi mới hoạt động khoa học công nghệ để hướng vào giải quyết các bài toán lớn của quốc gia. Muốn sáng tạo và đổi mới có thể trở thành toàn dân thì phải chuyển đổi số toàn diện, số hoá toàn bộ thế giới thực, đưa mọi hoạt động lên môi trường số.

Môi trường số là môi trường lý tưởng cho mọi ý tưởng có thể hiện thực hoá nhanh nhất, vì nó phi vật lý, phi khoảng cách và phi tiếp xúc. đổi mới sáng tạo Việt Nam phải đặt trong ngữ cảnh chuyển đổi số quốc gia. Theo Bộ trưởng, Ngày Sáng tạo và Đổi mới do Liên hợp quốc khởi xướng vừa là dịp tôn vinh những ý tưởng độc đáo vừa là sự ghi nhận quá trình biến những ý tưởng đó thành giải pháp thực tiễn, mang lại giá trị cho xã hội. Lấy ngày sinh của Leonardo da Vinci làm biểu tượng, Liên hợp quốc muốn truyền tải thông điệp về khả năng sáng tạo tiềm ẩn trong mỗi con người và vai trò của nó trong mọi lĩnh vực.

Với Việt Nam, đổi mới sáng tạo không chỉ giới hạn trong giới khoa học hay doanh nghiệp công nghệ cao. Đó là tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới cần được lan tỏa đến mọi ngành nghề, từ người nông dân cải tiến công cụ sản xuất đến học sinh sáng tạo trong học tập. Việc kết nối đổi mới sáng tạo với mục tiêu phát triển bền vững được xem là yếu tố then chốt để Việt Nam có thể “nhảy cóc” công nghệ và rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển.

Bộ trưởng cũng khẳng định: “Trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế, đổi mới sáng tạo chính là đòn bẩy quan trọng giúp Việt Nam tận dụng tối đa các thành tựu khoa học công nghệ của thế giới, kết hợp với sự sáng tạo và khả năng thích ứng của người Việt để tạo ra những giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế,” Bộ trưởng khẳng định.

Ông cũng chỉ ra rằng, khác với khoa học công nghệ cơ bản có tính phổ quát, đổi mới sáng tạo mang đậm dấu ấn quốc gia, tạo ra năng lực cạnh tranh đặc thù và đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế.

Để hiện thực hóa mục tiêu biến đổi mới sáng tạo thành lối sống, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Bộ KH&CN đã được giao nhiệm vụ xây dựng đề án Quốc gia khởi nghiệp, với trọng tâm là hình thành văn hóa đổi mới sáng tạo trong toàn dân. Điều này bao gồm việc khuyến khích tư duy khám phá, chấp nhận thất bại như một phần của quá trình sáng tạo, và tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mà ở đó mọi ý tưởng đều có cơ hội được hiện thực hóa.

Bộ trưởng cũng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số toàn diện trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Môi trường số được xem là “mảnh đất màu mỡ” để các ý tưởng sáng tạo nảy mầm và phát triển nhanh chóng, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tin tưởng rằng, việc xây dựng một văn hóa đổi mới sáng tạo dựa trên nền tảng văn hóa xã hội đặc trưng của Việt Nam sẽ là yếu tố quyết định sự thành công của công cuộc đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hiện thực hóa khát vọng một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.

Ngày 21/4 hằng năm được Liên hợp quốc (UN) chọn làm Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới (The World Creativity and Innovation Day) nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người.

Năm 2025 là năm thứ tư Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ hướng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới, với mục tiêu tuyên truyền, phổ biến trong cộng đồng và toàn xã hội cùng chung tay thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo; tạo dựng văn hoá đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội; nâng cao nhận thức về vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phát triển kinh tế – xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người.

Ngày lễ cũng thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo & chuyển đổi số, để khoa học công nghệ trở thành lực kéo của nền kinh tế, đổi mới sáng tạo là động lực chính của tăng trưởng, chuyển đổi số là công cụ chiến lược nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia; thúc đẩy phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, tăng cường kết nối giữa khu vực doanh nghiệp – Nhà nước – viện/trường – startup – nhà đầu tư – cộng đồng với vai trò của các nền tảng số kết nối cung – cầu công nghệ, chuyên gia – ý tưởng.